زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

حقوق جزای اختصاصی





حقوق جزای اختصاصی یکی از رشته‌های مطرح در علم حقوق بوده و به معنای علمی است که به بحث در خصوصیات هر یک از جرائم به طور جداگانه می‌پردازد. این مقاله به بررسی موضوع حقوق جزای اختصاصی، سیر تاریخی و حقوق جزای اختصاصی در حقوق موضوعه ایران اشاره می‌کند.


۱ - تعریف



حقوق جزای اختصاصی رشته‌ای از حقوق است که به بحث در خصوصیات هر یک از جرائم به طور جداگانه می‌پردازد. موضوع حقوق جزای اختصاصی خود جرم است و خصوصیات جرائم را چه از نظر عناصر تشکیل‌دهنده و چه از نظر کیفیت مجازات تعریف و بیان می‌کند.

۲ - سیر تاریخی



از منظر تاریخی حقوق جزای اختصاصی مقدم بر حقوق جزای عمومی می‌باشد. واضعین اولیه قوانین بنابر احتیاجات اعمال معینی را که با منافع خصوصی افراد و یا مصالح عمومی جامعه مغایرت داشت با شرایط معینی جرم دانستند و توجهی به قواعد عام و مشترک که حاکم بر کلیه جرائم باشد، نداشتند. در فقه جزایی اسلام نیز فقها با استفاده از قرآن مجید و سنت نبوی بدون تدوین و تنظیم قواعد مهم عمومی حاکم بر حقوق جزا، هر یک از جرائم مهم و معین را مورد مطالعه قرار داده‌اند.

۳ - حقوق جزای اختصاصی در حقوق موضوعه ایران



مطالب حقوق جزای اختصاصی در ارتباط با حقوق موضوعه ایران به سه باب تقسیم‌شده و هر باب تعدادی از جرایم عمده را موردبررسی قرار داده است:

۳.۱ - جرایم علیه اشخاص


جرایم علیه تمامیت جسمی و بر ضد شخصیت معنوی افراد (جرایم علیه اشخاص)، مثل قتل، نقص و یا قطع عضو موجب صدمه و ضرر جسمانی و برخی دیگر مثل افتراء، تهمت، قذف و هتّاکی موجب صدمه و ضرر روحی و معنوی می‌گردند.

۳.۲ - جرایم بر ضد اموال و مالکیت


در جرایم بر ضد اموال و مالکیت، جرایمی مانند صدور چک بلامحل، کلاه‌برداری، خیانت در امانت، اختلاس، سرقت، مخفی‌کردن یا فروختن اموال مسروقه و غیره جای می‌گیرند و قوانین راجع به آن‌ها در حمایت از اموال و مالکیت خصوصی افراد وضع شده است.

۳.۳ - جرایم بر ضد امنیت و آسایش عمومی


مقصود از جرایم بر ضد امنیت و آسایش عمومی، جرائمی است که ضرر و نتیجۀ سوء آن‌ها به طور مستقیم مصالح عالیه کشور، تمامیت سازمان‌های سیاسی، استقلال و حیات اقتصادی، اعتبارات مملکتی و در نهایت آسایش و آرامش عمومی را هدف قرار داده است؛ جرائمی مانند خیانت به کشور، جاسوسی، تهیه و ترویج سکّه و اسکناس تقلبی، جعل و تزویر، جنگ داخلی، تروریسم، جرائم سیاسی و غیره گرچه عواقب این قبیل جرائم خواه ناخواه به طورغیر مستقیم منافع خصوصی و شخصی افراد یا فرد معینی را به خطر می‌اندازد، ولی در واقع هدف و قربانی اصلی آن ملت یا دولت و حکومت است.
[۱] اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۸۰، چاپ دوم، ج۱، ص۴۹.
[۲] محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۳۷۵، چاپ دوم، ج۱، ص۶۴-۶۳.
[۳] ولیدی، محمدصالح، حقوق جزای اختصاصی، تهران، انتشارات ماجد، ۱۳۷۲، چاپ چهارم، ج۱، ص۴-۱.


۴ - پانویس


 
۱. اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۸۰، چاپ دوم، ج۱، ص۴۹.
۲. محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۳۷۵، چاپ دوم، ج۱، ص۶۴-۶۳.
۳. ولیدی، محمدصالح، حقوق جزای اختصاصی، تهران، انتشارات ماجد، ۱۳۷۲، چاپ چهارم، ج۱، ص۴-۱.


۵ - منبع



سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «حقوق جزای اختصاصی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۶/۱۹.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.